Zarówno o sytuacji bieżącej, jak i o perspektywach na kolejną dekadę rozmawiali uczestnicy Spotkania „Polski Rynek Biopaliw 2020”, które w październiku 2020 zorganizowała firma doradcza Information Market. Jak co roku impreza przyciągnęła przedstawicieli różnych sektorów gospodarki, czy to firmy paliwowe, czy producentów biokomponentów, czy firmy z sektora olei roślinnych lub przepracowanych. Zmiany prawne w zakresie polityki klimatycznej na szczeblach europejskim i polskim powodują, że coraz częściej w dyskusji zamiast hasła „biopaliwa i biokomponenty” używa się szerszego określenia „odnawialne źródła energii (OZE) w transporcie”.

W trakcie całodziennej konferencji wystąpili przedstawiciele firm i organizacji branżowych, którzy prezentując rozmaite perspektywy i ujęcia tematu wspólnie zbudowali szeroki obraz, panoramę sytuacji na rynku biopaliw i biokomponentów. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej mocno akcentuje konieczność ograniczania emisji CO2, a przed sektorem transportu też postawiono zadania w zakresie jego dekarbonizacji. Oznacza to konieczność dostaw na rynek odpowiednich ilości paliw odnawialnych, a na ich pulę składać się będą zarówno znane i stosowane już z powodzeniem od lat biokomponenty (estry metylowe kwasów tłuszczowych i bioetanol), jak i nowe narzędzia, których rozwój umożliwiły i postępy technologiczne, i nakreślenie odpowiednich ram prawnych.

Konferencję otworzyło wystąpienie Wojciecha Kotali, prawnika i doradcy podatkowego, który przedstawił aktualne ramy prawne w Polsce, wyznaczające zasady działania firm paliwowych (realizujących cele w zakresie OZE) i dostawców biokomponentów. Kotala podkreślał, że dyrektywa UE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. dyrektywa RED II) powinna zostać wdrożona w Polsce do połowy roku 2021. W obecnym stanie prawnym zatem przepisy dotyczące biokomponentów, zwłaszcza stosowania ich tzw. wyższych generacji, obowiązują paradoksalnie do końca 2020. Prelegent zaznaczał, że nie potrafi zatem wypowiedzieć się co do dalszych perspektyw i zalecał czekanie na publikacje kolejnych aktów prawnych przez właściwe ministerstwa. W wystąpieniu podjął też zagadnienia praktyczne, związane z aktualną realizacją celów klimatycznych, jak zmiany przepisów związanych z nakładaniem przez Urząd Regulacji Energetyki kar w ciągu trwania roku czy też kwestie prowadzenia w firmach „gospodarki magazynowej” na potrzeby księgowe i na potrzeby realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW).

Paulina Dzierzba z Orlen Południe zaprezentowała w swoim wystąpieniu transformację tej spółki w kierunku operatora nowoczesnej biorafinerii. Firma od lat prowadzi szereg programów, które sprawiają że poszerza się znacząco zakres oferowanych przez nią produktów o charakterze odnawialnym. Orlen Południe dostarczać będzie na rynki glikol propylenowy, który powstaje dzięki konwersji gliceryny, a ta przecież jest produktem tworzenia estrów metylowych. Inne nowe przedsięwzięcia zapowiadane w tej spółce to wytwarzanie wodoru o jakości paliwowej czy kwasu mlekowego, na który zapotrzebowanie jest w branżach rolnej czy farmaceutycznej, można też z niego tworzyć polimer do produkcji materiałów biodegradowalnych. Orlen Południe od lat jest dostawcą estrów metylowych kwasów tłuszczowych, Paulina Dzierzba omówiła projekt rozbudowy instalacji ich produkcji o ponad 100 tys. t rocznie, wraz z budową linii do wytwarzania estrów produkowanych z olei posmażalniczych. Inną ważną inwestycją tej spółki jest budowa wytwórni bioetanolu II generacji, który produkowany ma być ze słomy, co zapewni zbyt na ten towar dla rolników. W roku 2019 podjęto już pierwsze konkretne działania rozpoczynające ten projekt.

Większość drugiego panelu konferencji poświęcona była perspektywom wyzwań w zakresie OZE w transporcie na kolejną dekadę. Punkt widzenia branży paliwowej przedstawił Leszek Wiwała, reprezentujący Polską Organizację Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN), a wytwórców estrów i bioetanolu – Adam Stępień z Krajowej Izby Biopaliw (KIB). Obaj eksperci wyczerpująco omówili przyjęty przez UE program „Nowy Zielony Ład”, jak również sytuację na polskim i światowym rynku energii i paliw transportowych. Słuchacze usłyszeli m.in. o tym, że pierwotnie mający obowiązywać tylko w roku 2020 jako konkretny obowiązek Narodowy Cel Redukcyjny (NCR) w Polsce, będący pochodną unijnych wytycznych, zostanie przedłużony na kolejne lata (wg dotychczasowych przepisów po 2020 r. realizacja czy też utrzymywanie celu miało być tylko monitorowane). Zapowiadane są też zmiany w unijnej dyrektywie dotyczącej opodatkowania energii, by wspierała  ona też cele klimatyczne. Obaj prelegenci rozmawiali też o możliwościach zwiększania poziomu dodawania estrów do oleju napędowego i bioetanolu w benzynie, choćby w kontekście prac w Polsce nad wdrożeniem na rynku benzyny E10.

Na konferencji nie zabrakło też tematów technicznych. Seweryn Felis z firmy Labsolution wyczerpująco omówił kwestie analizatorów siarki całkowitej w biopaliwach. Firma ma bogate i szerokie doświadczenie w zakresie prac z aparaturą badawczą dla laboratoriów paliwowych. Felis omówił aktualne wymagania prawne w Europie i na świecie w zakresie obecności siarki w różnych produktach, wyjaśnił skąd mogą brać się w nich związki właśnie siarki czy azotu i zaprezentował sprawdzone metody ich wykrywania.

Wśród rozwiązań dostępnych do realizowania celów OZE w transporcie w UE i w Polsce jest też biometan. Jarosław Cendrowski i Marcin Zięba z Grupy Lotos omówili szczegółowo prowadzone w gdańskiej rafinerii prace nad wykorzystaniem tego gazu jako źródła biowodoru do wykorzystania w procesie produkcji paliw. Byłoby to znaczące ułatwienie w realizacji NCW, gdyż jest on traktowany jako „zaawansowany biokomponent”. Prelegenci zaprezentowali też proponowany przez Lotos model współpracy z dostawcami biogazu. Zaznaczyli, że zrealizowanie projektów w zakresie biometanu może dać nawet ok. 3 proc. udziału energii odnawialnej w transporcie, co znacząco wpływałoby na realizację oczekiwań w tym zakresie.

Konferencję zamknęło wystąpienie Delfiny Rogowskiej, kierującej polskim systemem certyfikacji biokomponentów KZR INiG. Objęło ono praktyczne aspekty certyfikacji pod kątem zgodności z kryteriami zrównoważonego rozwoju, w kontekście dotychczasowych doświadczeń funkcjonowania, jak i perspektyw wobec wymagań ustalonych przez dyrektywę RED II. Wszyscy uczestnicy całego łańcucha logistycznego wytwarzania i dostaw biokomponentów muszą funkcjonować w ramach właśnie certyfikacji. Delfina Rogowska opowiadała m.in. o mającej powstać europejskiej bazie danych na potrzeby śledzenia paliw transportowych, co miałoby zmniejszyć ryzyko rozmaitych nadużyć w ramach realizacji poszczególnych polityk europejskich, o zmianach w zakresie wyliczania emisji gazów cieplarnianych, czy też o korektach pewnych wymagań w ramach funkcjonowania samego systemu KZR INiG.

Wystąpieniom towarzyszyły pytania z sali, które nieraz przekształcały się w krótkie dyskusje pomiędzy prelegentami i słuchaczami. Branże powiązane z obrotem biopaliwami, biokomponentami i innymi instrumentami realizacji OZE w transporcie, niewątpliwie cały czas mierzą się z rozmaitymi szansami i wyzwaniami. Konferencja pomogła uczestnikom zorientować się w sytuacji aktualnej oraz postawiła pewne kwestie, które z pewnością staną się kanwą kolejnych edycji wydarzenia.

Program Spotkania